با توجه به بروز چنین مشکلاتی که ممکن است برای همه ما پیش آید، افزایش ایمنی در استفاده از دستگاه‌های برقی اهمیت می‌یابد. یکی از تجهیزاتی که برق‌کاران و متخصصین صنعت برق استفاده از آن را به منظور جلوگیری از بروز چنین حوادثی پیشنهاد می‌کنند سیم ارت است. سیم ارت مقاومتی برابر صفر دارد و می‌تواند مقدار زیادی جریان برق را به زمین انتقال دهد. جریان عبوری سیم ارت از فیوز بالا می‌رود و فیوز می‌پرد، به این ترتیب جریان مدار شده و از برق‌گرفتگی افراد جلوگیری می‌شود.
در دنیای امروز استفاده از سیم ارت در سیستم برق کشی ساختمانی به عنوان یک استاندارد مطرح است و با توجه به ساده بودن این روش، اکثر شرکت‌های مجری پروژه‌های برق آن را رعایت می‌کنند. به این ترتیب سطح ایمنی در مصرف وسایل برقی بالا رفته و حجم بزرگی از ضرر و زیان‌های ناشی از برق‌گرفتگی کاهش می‌یابند. با توجه به اینکه اهمیت استفاده از سیم ارت به منظور جلوگیری از برق‌گرفتگی بر کسی پوشیده نیست، اطلاع از کاربردها و ایمنی استفاده از سیم ارت یک امر مهم تلقی می‌شود. در این مطلب قصد داریم به بررسی موضوعات مهم در رابطه با سیم ارت بپردازیم.
چرا باید از سیم ارت استفاده کرد؟
تقریباً همه ما می‌دانیم که استفاده از سیم ارت در پروژه‌های برقی و دستگاه‌های برقی مختلف موجود در خانه لازم و ضروری است اما شاید دلایل اهمیت بالای استفاده از آن را ندانید. از دلایل مهم استفاده از سیم ارت می‌توان موارد زیر را نام برد:
جلوگیری از وقوع حادثه و برق گرفتگی
شاید مهم‌ترین و اولین وظیفه سیم ارت، جلوگیری از وقوع حوادث برق‌گرفتگی باشد که در نهایت منجر به مرگ می‌شوند. همان گونه که می‌دانید، زمانی که یک سیستم الکتریکی غیر امن یا یک کابل آسیب دیده در تماس با بدن افراد قرار بگیرد، می‌تواند منجر به ایجاد حوادث غیرمترقبه برای افراد شود. چنین اتفاقاتی نه تنها در زمان کار و تعمیر وسایل برقی، بلکه در زمان انجام فعالیت‌های روزانه نیز ممکن است رخ دهند. سیم ارت می‌تواند اضافه جریانی را که در زمان بروز چنین حوادثی ممکن است موجب خسارت‌های مالی و جانی شود، به زمین منتقل کرده و از بروز خسارات جلوگیری می‌کند.
زمین یک رسانای عالی
حتماً می‌دانید که زمین یک رسانای عالی است. دلیل اینکه سیم ارت با افزایش سطح ایمنی از برق گرفتگی افراد جلوگیری می‌کند، کمک گرفتن آن از رسانای خوبی مانند زمین است. جریان الکتریکی اضافه‌ای که از مسیر کم مقاومت عبور می‌کند، توسط سیم ارت به داخل زمین هدایت می‌شود و از بدن انسان عبور نمی‌کند. به همین دلیل میزان خسارات احتمالی برق‌گرفتگی به صفر می‌رسد.
تثبیت سطح ولتاژ
یکی دیگر از کارهای مهمی که سیم ارت در دستگاه‌های الکتریکی انجام می‌دهد، توزیع یکنواخت جریان الکتریکی در سرتاسر مدار است. این کار موجب جلوگیری از نشت جریان الکتریکی می‌شود.
محافظت در برابر اضافه بار
از دیگر دلایل مهم استفاده از سیم ارت این است از تجهیزات الکتریکی و افراد درمقابل افزایش جریان الکتریکی محافظت می‌کند. به عنوان مثال فرض کنید یک صاعقه شدید به ساختمان شما اصابت می‌کند یا به دلیل فرسودگی کابل‌ها، جریان الکتریکی در آن محل افزایش می‌یابد. سیم ارت در چنین حالاتی جریان اضافی را به زمین منتقل می‌کند و از اتصالات سیم و کابل محافظت می‌نماید.
کاربرد سیم ارت
سیم ارت در سیم کشی ساختمان‌ها استفاده می‌شود. زمانی که در سیم فاز خرابی ایجاد می‌شود، موجب اتصال و آتش سوزی می‌گردد، اما استفاده از سیم ارت از چنین اتصالاتی پیشگیری کرده و با جایگزین شدن به جای سیم منفی و هدایت سیم مثبت به سمت خروجی از اتصال و برق‌گرفتگی در سیم کشی ساختمان جلوگیری می‌کند. سیم ارت به دستگاه الکتریکی و چاه الکتریکی وصل می‌شود و ولتاژهای زیادی که ناشی از برخورد صاعقه با ساختمان یا اتصالات ناگهانی در وسایل برقی هستند، جلوگیری می‌کند. لازم به ذکر است که اجرای چاه ارت و سیم ارت در ساختمان حساسیت بالایی دارد و به همین دلیل باید توسط متخصصین باتجربه در این زمینه انجام شود.
نکات ایمنی در رابطه با سیم ارت
- در زمان نصب سیم ارت به دستگاه الکتریکی مطمئن شوید که کل دستگاه به زمین وصل شده است این کار موجب افزایش ایمنی می‌شود.
- در صورتی که از اتصال دستگاه الکتریکی به زمین مطمئن نیستید، از متخصصان فعال در این زمینه کمک بگیرید تا سیستم و دستگاه الکتریکی شما را مورد بررسی قرار داده و از وضعیت اتصال، اطمینان حاصل کنند.
- در صورتی که عایق سیم دستگاه الکتریکی دچار آسیب دیدگی شده است، برخورد این سیم با بدنه دستگاه، زمانی که فلزی باشد می‌تواند احتمال برق‌گرفتگی و آتش سوزی را افزایش دهد. در چنین زمان‌هایی از دست زدن به بدنه دستگاه خودداری کنید.
- اجرای چاه ارت را به افراد متخصص و باتجربه بسپارید؛ زیرا اتصال نادرست سیم ارت به زمین می‌تواند موجب ایجاد خسارات جبران ناپذیری شود.
نکته پایانی
وظیفه اصلی سیم ارت پیشگیری از برق‌گرفتگی با انتقال اضافه بار ایجاد شده به زمین است. ویژگی مهم آن نیز افزایش ایمنی در وسایل برقی و دفع صاعقه است. در واقع عملکرد صحیح سیم ارت در دفع صاعقه و اضافه بار جریان الکتریکی به منظور فراهم کردن ایمنی ساختمان، موجب تبدیل شدن آن به یکی از الزامات برق کشی در تمامی پروژه‌های برقی شده است، اما توجه کنید که نصب از سیم ارت با توجه به حساسیت‌ها و نکات ریز و درشتی که دارد، باید توسط افراد متخصص در این زمینه انجام شود تا بتوان از ایمنی و امنیت کار اطمینان حاصل نمود.