اگر قصد تعمیر لوازم الکترونیکی یا خرید آنها را دارید، باید با اصول پایه آن آشنایی داشته باشید. در همین راستا آشنایی با انواع عایق سیم پیچی موتور از اهمیت بالایی برخوردار است. معمولا اولین نقش سیم پیچ کنترل حرارت موتور است. در واقع حرارت ایجاد شده را به سمت دیگری هدایت می‌کند.
در مورد دومین نقش سیم پیچی باید گفت که با حفظ هادی‌ها در درون شیار و ایجاد پوشش حفاظتی، نقش مکانیکی ایفا می‌کند. در این مطلب سعی داریم انواع و عملکرد سیم پیچ‌ها را مورد بررسی قرار دهیم.
عایق سیم پیچی موتور چیست؟
انواع عایق سیم پیچی موتور در هر نوعی که باشند، وظیفه مهم و پایه‌ای در کارکرد ماشین‌های الکتریکی دارند. در واقع عایق کاری سیم پیچی موتور مهم‌ترین بخش مراحل این کار است. همچنین این عایق‌ها کار جداسازی الکتریکی میان شیارهای دارای هادی در ولتاژهای متفاوت انجام می‌دهند.
عایق‌های سیم‌پیچی بسته به نوع الکتروموتور دارای مواد و ترکیبات متفاوتی در ساختار خود هستند. انواع عایق‌ها با توجه به نوع ترکیبات در رده‌های Y تا C قرار می‌گیرند. معمولا این عایق‌ها در دمای مخصوص خود فعالیت می‌کنند. برای مثال عایق رده Y در دمای 90 و عایق C در دمای بیشتر از 180 درجه سانتی‌گراد قادر به فعالیت است. در ادامه به توضیح بیشتری از انواع عایق سیم پیچی موتور می‌پردازیم:
- عایق‌های رده Y: معمولا این نوع از عایق‌ها از ابریشم، پنبه یا کاغذ سیم‌پیچی بدون آغشتگی ساخته می‌شوند. آنها را در صمغ طبیعی و سلولز آغشته می‌کنند.
- عایق‌های رده A: این عایق‌ها هم از پنبه و ابریشم ساخته شده و به عایق‌های مایع آغشته می‌شوند.
- عایق‌های رده E: ترکیبات سازنده این عایق‌ها از چسب فرمالئید یا لعاب مصنوعی است. البته از نظر درجه پایداری حرارت وضعیت بهتری نسبته به رده A دارند.
- عایق‌های رده B: مواد و ترکیبات به کار رفته در این رده از نوع میکا، فایبرگلاس و پنبه نسوز است.
- عایق‌های رده F: موادی که این عایق‌ها از آن ساخته می‌شوند شامل پنبه نسوز، میکا، الیاف شیشه‌ای و مواد چسبان است.
- عایق‌های رده H: مواد به کاررفته در این عایق از صمغ‌های سیلیسیم و خمیری، الیاف شیشه‌ای و پنبه است.
- عایق‌های رده C: معمولا عایق‌های این رده را از ترکیبات میکا، چینی، شیشه و کوارتز می‌سازند.
معرفی انواع عایق سیم پیچی موتور
برای سیم پیچی باکیفیت باید طراحی اصولی، تعداد دورها و قطر سیم به خوبی و متناسب باهم انجام شوند. از طرف دیگر برای جدانشدن سیم‌ها و کنده ندشن آنها، باید مواد باکیفیت استفاده شوند. البته ناگفته نماند که برای جلوگیری از ایجاد جرقه بین سیم‌ها باید عایق مناسبی ایجاد شود. اگر این عایق شکل نگیرد، سیم پیچی دچار قطعی خواهد شد.
همچنین این عایق‌ها باید شرایط تحمل حرارت و ولتاژ بالا را داشته باشند. در اصل عمر عایق‌ها تعیین کننده عمر سیم پیچی است. به همین دلیل شناخت این ویژگی‌ها در خرید تابلو برق ساختمانی از اهمیت بالایی برخوردار است. در همین راستا در ادامه با انواع این سیم پیچی‌ها بیشتر آشنا می‌شوید.
عایق رشته‌ای هادی
یکی از مهم‌ترین عایق‌های سیم پیچی، عایق رشته‌ای هادی بوده که مزایای زیادی هم دارند. این عایق‌ها باعث حذف اثر پوستی، کاهش تلفات فوکو، کاهش سطح مقطع و بیشتر شدن انعطاف الکتروموتورها می‌شوند. همچنین ضخامت این عایق‌ها باید بسیار کم باشد. دلیل این ضخامت کم ایجاد مقاومت بالا در برابر خراشیدگی و سایش و همچنین اشغال فضای کم است. البته حفظ شکل در برابر حرارت بالا و فشار یکی دیگر از ویژگی‌های این عایق است.
عایق دیواره به زمین
یکی از انواع عایق سیم پیچی موتور است که وظیفه جدا کردن دیواره هسته استاتور از هادی را برعهده دارد. این عایق ها دارای ورق‌های جداکننده بین کویل‌ها در فازهای مختلف را دارند. همچنین باید تحمل فشار مغناطیسی که باعث لغزش حلقه‌ها می‌شوند را تا جای ممکن تحمل کنند.
عایق حلقه‌ای
این عایق‌ها معمولا وظیفه جلوگیری از اتصال کوتاه و عایق کردن حلقه‌ها را برعهده دارند. این عایق‌ها برای انجام وظیفه خود رشته‌های هادی را می‌پوشانند. همچنین باید توانایی جلوگیری از تنش‌های مکانیکی و حرارتی را داشته باشند. البته تحمل ولتاژهای فاز به زمین و فاز به فاز از ویژگی‌های بدیهی آنها محسوب می‌شود.
انواع عایق سیم پیچی موتور؛ آشنایی با الکتروموتور
برای این که انرژی الکتریکی به مکانیکی تبدیل شود، نیاز به وجود دستگاهی به نام الکتروموتور است. معمولا آنها را در هر ماشین در حال حرکتی می‌توان یافت. به این معنی که هر دستگاهی از یک بخش مکانیکی، الکترونیکی و برقی ساخته شده است.
معمولا الکتروموتورها انرژی الکتریکی تولید شده را به نیروی حرکتی منتقل می‌کنند. به همین دلیل در سیستم همه آنها با توجه به کارایی نوع متفاوتی از سیم پیچی مشاهده می‌شود.
معرفی سیم پیچی انواع الکتروموتورها
الکتروموتورها از نظر جریان به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. بعد از آشنایی با انواع سیم پیچی موتور، نوبت به معرفی سیم پیچی الکتروموتور می‌رسد. مثال بارز کارایی این الکتروموتورها در حرکت دادن پره‌های کولر با ایجاد حرکت در پمپ آب است. شناخت کامل این موارد روی قیمت تابلو برق صنعتی تاثیرگذار است. در ادامه با انواع سیم پیچی الکتروموتورها آشنا می‌شوید:
سیم پیچی گام کسری
در این نوع سیم پیچی باید اختلاف فاز ابتدا و انتهای کلاف سیم پیچی کمتر از 180 درجه باشد. الکتروموتورهایی که از این نوع سیم پیچی استفاده می‌کنند، دارای نیرو محرکه کمتری هستند.
سیم پیچی موتور تک فاز طرح دو فاز
این نوع از سیم پیچی‌ها از نوع استارتر دائمی هستند. کلاف این سیم پیچی درون فازها طوری قرار می‌گیرد که نیمی از سیم پیچی اصلی و نیمی دیگر از شیارها برای پیچ استارتر است.
سیم پیچی گام کامل
این نوع سیم پیچی وقتی شکل می‌گیرد که اختلاف فاز الکتریکی بین دو انتهای سیم پیچ 180 درجه باشند. معمولا در الکتروموتورهایی که این نوع سیم پیچی را دارند، گام سیم پیچی با گام کامل برابر است. برای سفارش تابلو برق ساختمانی در تهران می‌توانید به سایت های معتبر مراجعه کنید.
جمع‌بندی
همانطور که اشاره شد انواع عایق سیم پیچی موتور، نقش مهم و تعیین کننده‌ای در عملکرد یک ماشین الکتریکی دارند. از همین رو داشتن اطلاعات کافی در این زمینه برای افرادی که قصد ورود به این حرفه را دارند امری ضروری محسوب می‌شود.
البته این نکته را هم به یاد داشته باشید که یادگیری دقیق و انجام سیم پیچی، نیازمند آموزش علمی و تخصصی دارد.
سوالات متداول درباره انواع عایق سیم پیچی موتور
- چه زمانی از سیم پیچ گام کامل استفاده می شود؟
زمانی که اختلاف فاز الکتریکی بین دوانتهای سیم 180 درجه باشد، از سیم پیچی گام کامل استفاده می شود.
- مناسب ترین دما برای عایق رده Y و رده C کدام است؟
عایق رده Y در دمای 90 و عایق رده C در دمای بیشتر از 180 قادر به فعالیت هستند.
- عایق کدام رده بدون آغشتگی تهیه می شود؟
عایق رده Y. این نوع از عایق‌ها از ابریشم، پنبه یا کاغذ سیم‌پیچی بدون آغشتگی ساخته می‌شوند.
- الکتروموتور چه کاربردی در عایق سیم پیچی دارد؟
برای این که انرژی الکتریکی به مکانیکی تبدیل شود، نیاز به وجود دستگاهی به نام الکتروموتور است.
- کدام مدل از سیم پیچ ها استارتر دائمی هستند؟
سیم پیچ های موتور تک فاز طرح دو فاز